КФУ галимнәре Әмир һәм Ирина Гомәровлар – тикшеренүләр автордашлары.
Гаилә елында Казан федераль университеты гаиләләре һәм династияләре белән таныштыруны дәвам итәбез. Үз гаиләләре турында Физика институты галимнәре – «Гетероструктуры для посткремниевой электроники» фәнни-тикшеренү лабораториясенең өлкән фәнни хезмәткәре Әмир Гомәров һәм аның хатыны,«Компьютерный дизайн новых материалов и машинное обучение» фәнни-тикшеренү лабораториясенең әйдәп баручы фәнни хезмәткәре Ирина Гомәрова сөйләде.
Булачак физиклар бер үк вакытта Казан университетында – физфакта укысалар да таныш булмаганнар – студентлар төрле курсларда һәм төрле лабораторияләрдә укыганнар. “Химия” 2016 елда, Ирина студентларга гомуми физика курсын укытканда һәм кандидатлык диссертациясен эшләгәндә була. Ә Әмир үзенә ышанып тапшырылган яңа вакуум җайланмасын үзләштерә, анда ул хезмәттәшләре белән нечкә элпәләр буенча эксперименталь эшләр үткәрә.
“Иринага безнең нәрсә белән шөгыльләнүебез, бездә нинди синтез ысуллары бар һәм уртак фәнни тикшеренүләрдә бер-беребезгә ничек файдалы була алуыбыз кызык иде. Безнең аралашу һәм бер-беребез турында беренче тәэсирләр шуңа нигезләнгән – бу безне алдагы эшебездә һәм, вакыт күрсәткәнчә, киләчәк язмышыбызны да берләштерде”, – ди Әмир Гомәров.
Аның хатыны искә төшергәнчә, яшь һәм перспективалы галимдә аны туризм белән мавыгуы да җәлеп иткән. Сәяхәт – аларның гаилә хоббисы.
Әлбәттә, парны физикага мәхәббәт берләштергән, әмма гомуми мәнфәгатьләр даирәсенә тарих та, әдәбият та, спорт та керә, дип уртаклашты Ирина Гомәрова. КФУның медиакоммуникацияләр үзәгенә биргән интервьюсында галим сөйләвенчә, еш кына ир белән хатын парлап эшлиләр – һәм мондый партнерлык аларга бары тик плюс кына: «теләсә кайсы вакытта киңәш сорарга, ниндидер проблема турында фикер алышырга, аннан нәрсәдер үлчәргә яки компьютерда санарга сорарга мөмкин».
“Чын үрнәкнең үзлекләре Иринаның теоретик исәпләүләре белән туры килерме? Әгәр әйе икән, бу шәп нәтиҗә! Әгәр юк икән, тикшерә башлыйбыз – эш нәрсәдә. Безнең тикшеренүләр, һичшиксез, бер-берсен тулыландыра. Ирина вәзгыятьне тулаем күрә. Исәпләүләрне беренче принциплардан файдаланып, ул материалның физик үзлекләрен теоретик яктан алдан әйтә ала. Бу безгә, экспериментаторларга, ресурсларны һәм вакытны экономияләп ничек хәрәкәт итәргә кирәклеген хәбәр итә ала. Бу без бәйсез эшли алмыйбыз дигән сүз түгел, болай нәтиҗәлерәк һәм без югары рейтинглы Россия яки чит ил басмасында бастырып чыгара алырлык яхшы фәнни эшкә ия булабыз. Бу дөрес синергия, заманча фән дә шулай эшли “, – диде «Гетероструктуры для посткремниевой электроники» фәнни-тикшеренү лабораториясенең өлкән хезмәткәре.
Гомәровлар уллары Тимурны тәрбиялиләр, хәзер аңа 5 яшь.
“Аның инде ординар булмаган мәнфәгатьләр җыелмасы бар, мәсәлән, ул кристаллограф булырга, кристалларны, галәмне өйрәнергә һәм казу эшләре белән шөгыльләнергә тели. Тимур лабораторияләрдә була, физика, химия, астрономия, минералогия, медицина нигезләрен белә, химик экспериментлар ясарга ярата. Хәзер ул инглиз телен бик яхшы аңлый һәм сөйләшә. Тирә-яктагы барлык күренешләрне улыбызга фән күзлегеннән чыгып аңлатабыз, шуңа күрә аның дөнья турында төгәл һәм реалистик күзаллау”, – ди улының физик әнисе.
Өйдә гаилә фән һәм аның Россиядә киләчәге мәсьәләләре, мөһим фәнни проектлар турында фикер алыша. Мәкаләләр автордашлыкта чыгарыла. Алар алынган нәтиҗәләр турында һәм тикшеренүнең теге яки бу темасын үстерергә кирәкме-юкмы икәнлеге турында еш бәхәсләшәләр. Гаилә башлыгы әйтүенчә, кайчакта мондый дискуссияләр тулы бер фәнни эшкә әверелә, бу сөендерми кала алмый, ахыр чиктә фикер алышу процессына лаборатория коллективының бөтен хезмәткәрләре дә кушыла.
“Мин тасмада аклы-каралы фотография белән мавыгам, аналог фототехникасын бик яхшы беләм һәм буш вакытымны чираттагы төшерелгән фотопленканы ачыгайту белән уздырам. Ирина кием тегәргә ярата. Минем уйлавымча, ул үзе кигән киемнәрнең бөтенесе диярлек аның үз куллары белән тегелгән, өстәвенә ул үзе өчен генә түгел, минем һәм улым өчен дә тегә, бу аңа бик ошый”, – дип билгеләп үтте Казан университеты галиме. Хобби эш һәм гаилә тормышы арасында баланс табарга, эмоциональ яктан бушанырга мөмкинлек бирә, дип тә өстәде.
Сүз уңаеннан, А. Гомәров – юристлар гаиләсеннән. Аның әтисе, Казан университетының Юридик факультетын тәмамлаган, озак вакыт эчке эшләр органнарында хезмәт иткән, аннары – адвокат булып эшләгән. Галимнең әнисе – юстиция подполковнигы, аеруча җитди эшләр буенча тикшерүче.
“Әти-әни дә, Ирина белән безнең кебек үк, эштә танышканнар. Сүз уңаеннан, нәкъ менә әти-әни минем классик белем алуымны һәм табигый фәннәрне өйрәнүемне теләделәр”, – дип уртаклашты физик.
“Иринаның иң төп фәнни казанышы нинди?” дигән сорауга ул болай җавап бирде:
“Ирина – эшчән хатын, ул һәрвакыт диярлек эштә. Ул беренче принциплардан расчетлар белән шөгыльләнә торган тулы бер лаборатория төзи алды, үз тирәсенә сәләтле студентларны һәм фикердәшләрне берләштереп, безнең институтта бу юнәлешне яңадан торгыза алды. Ул да, мин дә аны һәрвакыт хуплаячакмын”.
Ирина исә, иренең зур казанышы дип, аның дөньяда аналоглары булмаган, ясалма физик үзлекләр бирелгән уникаль үрнәкләр булдырырга мөмкинлек бирә торган ультразаманча эксперименталь югары вакуумлы җайланмада эшләвен саный. Җайланма үзе – Физика институты студентлары, магистрантлары һәм аспирантлары тикшерә торган үзенә күрә уникаль нечкә элпәле үрнәкләр чыганагы.
“Хәзерге вакытта Әмир кандидатлык диссертациясен яза. Ул берничә тапкыр фәнни конкурсларда җиңүче булды, Төркиянең Технология институтында стажировка үтте, Швейцариянең Цюрих югары техник мәктәбендә укуга тревел-грант отты, Россия фундаменталь тикшеренүләр фонды һәм Россия фәнни фонды проектлары җитәкчесе булып тора. Перспектив фәнни тикшеренүләр уздыруга ректорның стимуллаштыра торган өстәмә стипендианты, 50дән артык фәнни мәкалә авторы”, – дип горурланып сөйли ире турында Ирина Гомәрова.
Авторы: Алисә Гайнетдинова, КФУның мәгълүмати сәясәт департаменты, фото: Әмир һәм Ирина Гомәровлар архивыннан